door Rob Cassuto.

Wanneer ik denk aan muziek in mijn leven, dan springen er twee muzikale hoogtepunten in mijn herinnering. Door de bril van Mussar denk ik dat ze te maken hebben met een basale ontroering, die ligt tussen Vreugde (simcha) en Ontzag (jira).

Liggend op mijn bed op mijn allereerste kamer, na een werkdag in mijn allereerste baan,  luisterde ik vaak naar ‘Bringing it all back home’, de eerste LP, die ik van Bob Dylan had gekocht. Dat was in 1965. Hij begon met ‘Hey ! Mr Tambourine Man, play a song for me, I’m not sleepy and there is no place I’m going to’. het overbekende nummer van de grote bard. Net als de zanger had ik  ‘nowhere to go’, nergens om naar toe te gaan en ook ik had het verlangen ‘om te dansen onder een diamanten hemel met één hand vrij wuivend, met de zee als achtergrond en omcirkeld door circuszand, niet meer denkend aan de dag van morgen’. Na dat nummer klonk de ‘Gates of Eden’ , Samen met Bob speculeerde ik over wat er achter ligt, achter de poorten van Eden. Helemaal voelde ik de diagnose van zelf en samenleving mee, die hij  in het onovertroffen ‘It’s Alright, Ma (I’m Only Bleeding)’ op funky country akkoorden de wereld inslingerde. Neem nou: ‘hij die niet bezig is geboren te worden is bezig te sterven’ en ‘je voelt de pijn, maar niet zoals vroeger ontdek je nu dat je niet de enige bent die huilt’; ’je hoeft niet heel ver te kijken om te zien dat niet veel heilig is’ en ‘hoewel de bazen de regels maken voor de wijzen en de dwazen, heb ik niets, ma, om me aan vast te houden’. Observaties die resoneren, nog steeds eigenlijk.

Dylan is joods, maar met dat joodse was ik toen niet bezig. Veel later wel. Sinds inmiddels vele jaren zing ik eens per jaar samen met mijn Joodse gemeente tijdens de Hoge Feestdagen het smeekgebed Avinoe Malkenoe, een van de hoogtepunten in de dienst. De laatste regel is het meest bekend en wordt in vele uitvoeringen ook afzonderlijk gezongen: Avinoe Malkenoe, choneenoe wa’aneenoe kie één banoe ma’asiem, asé iemanoe tsedaka wachesed wehosjie’eenoe: “Onze Vader, onze Koning, wees ons genadig, verhoor ons, wij hebben geen daden waarop wij ons beroepen kunnen, maar toch, doe ons recht en toon genade en redt ons.” Gedragen door de aangrijpende melodie staan wij daar dan – opeens zo naakt en klein tegenover het allergrootste. En het komt dan voor, dat ik dan tranen voel branden en me toch gelukkig voel. Wat in de melodie en de tekst raakt is iets  als de ervaring, dat het kleinste, het intiemste  en het grootste in ons allen op dat moment  (bijna) samenvalt.

De bekendste versie van Avinoe Malkenoe is die van Barbra Streisand, maar beluister ook de twee prachtige versies (o.a. die van Lior) waarin  de melodie wordt gezongen, zoals wij die zingen in onze synagoge, op mijn website opgenomen: http://www.robcassuto.com/jomkipoer.html#av