Q&A: Vragen over Mussar
De rubriek van Marga Vogel;
aflevering 11; 14 februari 2018
Vraag:
Als ik nu weet in welke mida ik een uitdaging heb, hoe kan ik daar dan mee aan de slag?
Roberto
Antwoord:
Kijk eens naar je dagelijkse dag, wanneer ontmoet je die mida? En ben je dan bereid te bekijken welke andere mida daar onder ligt?
Ben je iemand die extreem graag controle houdt? Wanneer treedt dat op? En komt het dan voort uit gebrek aan vertrouwen of bijvoorbeeld vanuit een angst of vanuit iets anders?
Blus dan het onderliggende vuurtje.
Door bijvoorbeeld samen met je Gevroeta aandacht te schenken aan welke andere mida je behulpzaam kan zijn. En dat is persoonlijk maatwerk. En heb dan de moed om uit je comfort zone te treden en een situatie vanuit deze nieuwe inzichten aan te gaan.
Zo kan ik mijn eigen “geduld” bijvoorbeeld in toom houden door op bepaalde momenten gewoon mijn respect voor de ander te gaan voelen.
Marga
aflevering 10; 14 november 2017
… Kun je Midot herkennen in deze Chanoeka boodschap van Opperrabbijn Jacobs?
Na het artikel noem ik er een paar op die in mij resoneerden.
================================================================================
Chanoeka 5778
De laatste maanden was ik weer aanwezig bij verschillende bijeenkomsten die waren gerelateerd aan de jaren ’40-’45. Helaas en niet-helaas. Helaas natuurlijk omdat de reden die ons tot herdenken en monumenten noopt, alles behalve positief is…..
Goed is het dat de ons omringende samenleving beseft en er meer en meer van doordrongen is, dat er in ons land zwaar is gefaald in de steun aan en de opvang van de Joodse gemeenschap in die duistere periode.
Tijdens een bijeenkomst in Coevorden sprak een overlevende. Zijn woorden, want het was niet echt een toespraak, hebben diepe indruk op mij gemaakt. Het meest geschrokken en verbouwereerd was hij over de koudheid en laksheid van mensen waarvan hij dacht dat het zijn vrienden waren. Ze keken weg van hetgeen hun Joodse landgenoten, vrienden en bekenden werd aangedaan. En ook na de oorlog ondervond hij heel veel koudheid.
Maar daarin is recentelijk toch, naar mijn bescheiden mening, een kentering gekomen. Het Rode Kruis dat volmondig, oprecht en met grote spijt toegeeft dat ze voor de Joden niets hebben gedaan.
Wij gaan dadelijk de Menora aansteken. De eerste avond één lichtje, de tweede avond twee, tot op de achtste dag de Menora in volle glorie brandt met acht kaarsjes. Bekend is de vraag of op de eerste dag acht kaarsjes, op de tweede dag zeven en op de laatste dag uiteindelijk slechts één moet worden aangestoken of is het juist precies andersom? We beginnen met één kaarsje op de eerste dag en op de laatste dag branden alle acht? Waarover gaat deze Talmoedische discussie eigenlijk?
Een van de mooie verklaringen luidt: de mening die aangeeft om met acht lichtjes te beginnen redeneert als volgt: op de eerste dag heb ik in gedachte om uiteindelijk alle acht lichtjes van de Menora te ontsteken, dus steek ik er acht aan. Op de tweede dag moet ik nog maar zeven kaarsjes ontsteken, dus steek ik er zeven aan. Voorafgaande aan de laatste dag weet ik, heb ik in gedachte, om nog één kaarsje te ontsteken; dus steek ik het laatste enige kaarsje aan op de achtste dag. De benadering echter dat we op de eerste dag één kaarsje aansteken en op de laatste dag tenslotte acht, gaat niet uit van wat we willen aansteken, wat nog in het verschiet ligt, maar van de daadwerkelijke handeling, de daad. En zo steken wij al eeuwenlang de Menora aan, beginnend met één en eindigend met acht. Er wordt gekozen voor de daad en niet voor de intentie.
De Menora, Chanoeka, leert ons o.a. dat wij in staat zijn en ook verplicht zijn om te verlichten en te verwarmen in donkere perioden en op duistere plaatsen. Maar natuurlijk ook naar een medemens die in een duistere en moeizame situatie verkeert.
Maar pas op! Diezelfde Menora vertelt ons ook dat het willen helpen geweldig is, maar dat het uiteindelijk gaat om het doen. Goede voornemens zijn fijn, maar het daadwerkelijk brengen van licht is echt beter.
Nog vele goede en verlichtende jaren!
Binyomin Jacobs, opperrabbijn
================================================================================
Marga Vogel:
Welke Midot resoneerden in mij en hoe persoonlijk is dat? We hebben immers allemaal ons eigen palet aan karaktereigenschappen.
Voor mij kwamen de volgende midot langs:
Het gemis aan liefde en empathie, zonder enige Rachmones, zonder medeleven. En zonder Chessed, compassie.
Bitachon, en dan toch het vertrouwen in een kentering.
Zehirut, bewustzijn voor dat wat er in ons speelt en in de wereld om ons heen.
Laat het me weten wanneer er in jou andere midot aankloppen, ik heb daar warme belangstelling voor.
Goede Chanoeka!
aflevering 9; 6 augustus 2017
Vraag:
Is Mussar eigenlijk een therapie?
Bertha
Antwoord:
Mussar zelf is geen therapie, maar de bijvangst is dat het wel therapeutisch kan werken.
In het Engels zeg je kernachtig: ‘Therapy is to recover, Mussar is to uncover’.
We worden met alle kennis geboren, we hoeven het ”alleen nog maar uit te pakken”.
Marga
Vraag:
Hoe zou je Mussar kernachtig kunnen omschrijven?
Louise
Antwoord:
In het Nederlands zou je kunnen zeggen:
Wie je bent is G’ds cadeau aan jou. Wie je wordt is jouw cadeau aan G’d.
In het Engels:
‘Mussar is not about being, but about becoming’.
Marga
aflevering 8; 17 januari 2017
Vraag:
Hoezo moet ik mensen vergeven die mij bezeren? Zij hebben mij iets aangedaan en daardoor voel ik me naar.
Rob
Antwoord
Vergeven doe je voor jezelf, voor je eigen innerlijke licht. Vergeven gaat alleen over jezelf en niet over de ander. Werken aan de ander is niet onze uitnodiging, werken aan onszelf wel.
Hoe jij je voelt bepaal jij en niemand anders. En hoe moeilijk het soms ook is, kies altijd voor de zo blij mogelijke benadering, dan kun je gemakkelijker bij je eigen welbevinden.
Met vergeving open jij een lichtstraal in jouw hart.
Marga
aflevering 7; 26 december
Vraag
Ik ben eigenlijk iemand die niet roddelt, maar mag ik dan nooit iets dat ik van een ander weet, met een derde persoon delen?
Robin
Antwoord
Grappig, je vraagt me iets waar ik zelf ook wel mee worstel.
Soms is het gewoon lekker om iets met een ander te delen, omdat je behoefte hebt aan feedback.
Het is vooral belangrijk dat je niemand beschadigt, want met kwaadsprekerij beschadig je de besprokene, de luisteraar en tenslotte jezelf .
Kijk, als je nu echt wilt horen wat anderen van een gebeurtenis vinden, dan kun je dat best wel met derden delen, mits het geheel echt optimaal is geanonimiseerd. Zodat je wel feedback krijgt en niet slecht praat over iemand anders .
Kun je hier iets mee?
Marga
aflevering 6; 12 augustus
Vraag
Hoe kun je Mussar Midot nu in het dagelijks leven toepassen?
Marianne
Antwoord
Eigenlijk onbeperkt, maar laat ik een leuke optie over zelfreflectie noemen.
Er zitten twee grootvaders met hun kleinkind bij de zandbak.
Een van hen, grootvader Isaak, spreekt en is vol lof, enthousiasme en liefde aan het vertellen over zijn kleinzoon.
Eigenlijk een waterval van woorden.
De andere opa, Aron, probeert zo nu en dan zelf ook iets te vertellen over zijn kleinzoon, zijn oogappel.
Dat lukt echter niet omdat Isaak maar doordendert.
Op weg naar huis denkt Aron, hoe komt het nu dat ik me zo uit balans voel?
Eenmaal thuis herkent hij dat er wat karaktereigenschappen van zichzelf rommelig aanvoelden.
Bij de zandbak voelde hij geen RESPECT en ook geen RUIMTE voor zijn verhaal, er was dus aan de kant van Isaak geen plaats voor Aron (ANAVA, humility) ook miste er STILTE die Aron had kunnen invullen.
Wat kun je nu met die ontdekkingen?
Op zijn minst jezelf begrijpen en kiezen hoe je met de ander om wilt gaan. Vaak is het voldoende om gewoon bij de eigen ontdekking te blijven en je voor te nemen een volgende keer je eigen plek wat beter in te nemen.
Want ANAVA (nederigheid) betekent niet dienstbaar zijn, maar je goed bewust te zijn van je eigen positie. En die mag je zorgvuldig innemen.
Marga
aflevering 5; 1 juni
Vraag
Als ik op een gegeven moment aan de slag wil met bitachon (vertrouwen) hoe kan ik dat dan aanpakken?
Chawa
Antwoord
Het kan handig zijn om wel in jezelf een aanvang proberen te maken met het lichtje in jezelf op bitachon.
Dan is dat de start voor de rest van bitachon om aan te “pakken”.
Het moeilijke is met dit soort zaken is, dat
het eerste stapje het beste uit jezelf kan komen, want dat is makkelijker als ‘platform van ontvangst’ voor de rest van de midah bitachon.
Als je jezelf zo een beginnetje geeft, dan werkt dat als een magneet op de rest van deze midah.
Blijft de vraag, hoe doe je dat zo’n eerste beginnetje..
misschien, door je gedachten te controleren , bv door middel van “bewustzijn” en door alleen in het mens- domein te blijven (DENKEN-VOELEN-HANDELEN)
Want de rest is buiten onze controle.
Het ons realiseren dat het “hoogmoedig” kan zijn om te denken dat iets onze controle nodig heeft is ook een handige.
Marga
aflevering 4; 20 april
Vraag
Waarom zou ik mijn best doen voor anderen die ik niet ken, ik hoef toch niet met alle mensen op te trekken?
Ik kan toch niet de hele wereld redden?
Minou
Antwoord
Je best doen voor anderen betekent dat je zelf mag voelen met wie je wil optrekken natuurlijk.
Maar als je onderweg een probleem ziet bij mensen die je niet kent en je kunt reddend optreden dan is handelen een uitnodiging.
Meestal doet een mens dat vanzelf al.
Maar voel toch eens in jezelf of het je vreugde zou geven wanneer je generosity zoveel ruimte geeft in jezelf, dat het vreugde geeft aan jezelf en aan je omgeving.
Wanneer je vreugde leeft en uitstraalt ben je G’ddend bezig en creëer je dus.
Wij zijn op aarde om een balans in onszelf te vinden en zo aan te wenden dat wij anderen daar ook toe kunnen inspireren. Gewoon om het voor te leven en niet om met woorden te overtuigen.
Minou, je hoeft geen wereld te redden, wanneer we dit voorleven zijn we vanzelf reddingsboeien.
Marga
aflevering 3; 17 maart
Vraag
Ik denk wel eens dat iedereen volmaakt is geboren, maar dat de wereld ze onvolmaakt maakt.
Dat wij onze demonen moeten bevechten die onze perfectie aantasten.
Klopt dat?
Irene
Antwoord
De mens is van meet af aan als een g’ddelijk wezen gemaakt. En daar horen de keuzemogelijkheden bij.
Als hij/zij vanuit die mogelijkheden slechts kan kiezen uit één optie (goed en waar), dan zou hij/zij dus eigenlijk geen keuze hebben.
Chazal (onze wijzen) zeggen dat G’d zij dank de yetzer ha’ra er is, want daarzonder zouden wij het niet lang overleven.
Als wij uitsluitend het goede (kunnen) doen, dan zijn wij gelijk aan de engelen (= geen keuze) en wonen wij niet als mens op aarde.
Mooie kijk hè?
Marga
aflevering 2; 29 februari
Vraag
Hoe kan het toch dat mensen anderen slechte dingen aandoen en daar dan ook nog mee wegkomen?
Robert
Antwoord
Iedereen wordt geboren met zijn eigen persoonlijke curriculum, d.w.z. zijn eigen lesmodule, leermomenten, zeg maar.
Men loopt tegen allerlei zaken aan die ons laten oefenen met onze aanleg (curriculum).
De mens met het wangedrag kan er mogelijk mee wegkomen omdat hij/zij op een eigen set thema’s aan de slag is. Ik heb geen clou wat er van kan worden geleerd. Misschien wel dat een ander kan zien wat er gebeurt.
Terwijl degene die er naar kijkt ook weer met een eigen pakket oefeningen aan de slag mag. Misschien geeft het de waarnemer een stukje bewustzijn over de vraag hoe hij/zij zelf met een soortgelijke situatie om zou gaan. Dus een les voor zichzelf.
Als iemand 120 is, pas dan kan het ‘huiswerk’ dat op aarde is gemaakt worden geëvalueerd. In zijn rugzakje dat hij terug mee naar ha’Sjamaiem, (de hemel) neemt zitten zijn successen en mislukkingen.
Dat pakket kan voeding geven aan het leven daarna, met ook weer een heel eigen lespakket (curriculum), zodat de cumulatieve lijn van meerdere levens de ziel naar een hoger niveau tilt.
Wij zijn co-creators van G’d, wij op aarde, dus diep van binnen is een ieder deel van de eigen bijdrage aan de G’ddelijke creatie. Zowel met ons wangedrag als met ons goede gedrag.
Is dit een benadering die je past?
Marga.
aflevering 1; 15 februari
Vraag
‘Eigenlijk kijk ik s’avonds nooit terug op de dag. Bij het wakker worden denk ik juist wel aan dat wat ik moet doen en mijn karaktereigenschappen die ik vermoed nodig te gaan hebben.
Hoe kijkt Mussar hier naar?’
Mildred Hanoach
Antwoord
‘Iedereen kan op elk moment van de dag in retrospectie naar zichzelf kijken.
Meestal gebeurt dat s’avonds.
Ontdekkingen leren ons of wij al dan niet tevreden zijn over ons gedrag.
Probeer jezelf te vergeven daar waar dat nodig is en beloof jezelf wel meteen om het bewuste gedrag te verbeteren. Voorkom het bewuste gedrag een volgende keer en probeer het zelfs beter te doen dan daarvoor. Neem ook echt actie gebaseerd op constateringen en goede voornemens.
We zijn op aarde om de persoon te worden waarvoor wij in de wieg zijn gelegd. Iemand te worden die zijn karaktereigenschappen kent en er aan sleutelt waar hij/zij dat zelf nodig vindt.
“Sjewitie ha Sjem le negdi tamiet “(men is altijd in directe communicatie met G’d), dus in alles vindt een directe interactie plaats tussen een mens en G’d.
Men is bewust onvolmaakt geboren, want hierin schuilt de uitnodiging om aan zichzelf te gaan werken.
Opdat men de beste versie van zichzelf wordt, dat bedoelen wij met “heilig worden”.
Iemand kan, bij het opstaan de dag tegemoet kijkend, heel bewust kan zijn van te verwachten z.g. begira situaties .
Begira punten zijn specifieke momenten waarop iemand kan kiezen voor zijn positieve (yetser ha tov) of negatieve gedrag (yetser hara). Wij hebben beide kanten meegebakken gekregen.
Geef, bij keuze momenten, goed aandacht aan welk doel er wordt nagestreefd en wat je hoopt te bereiken en vraag jezelf af of je de route kiest die je daar brengt.
Proef als het ware je woorden, anticipeer consequenties van gedrag en keuzes.
Wanneer de keuzes vanuit liefde (Chesed) en strengheid (Gevoerah) in goede balans samengaan ontstaat er een harmonie (Tiverret).
Alle karaktereigenschappen (midot) zijn aan elkaar verbonden. Soms verwacht men met een bepaalde mida aan de slag te gaan, terwijl het kan blijken dat juist een andere mida tevoorschijn komt. Vaak weet je dat niet bij het opstaan, dus stap de wereld in en laat je bewustzijn als het ware verrassen door dit soort prachtige groei momenten.
Dat is dan ook de reden dat het nuttig is om met een studievriend (gevroeta) op te trekken, zodat elkaar feedback kan worden gegeven.
En samen naar een Mussar Va’ad (naar de eigen studie groep) gaan maakt dat je kunt luisteren hoe anderen met midot bezig zijn, hetgeen een goede spiegel kan bieden.
Hopelijk is dit uitgebreide antwoord waar je behoefte aan had’.
Marga
Ook een vraag die je graag vanuit Mussar gedachtegoed besproken zou willen zien, mail ons gerust, dan geven wij heel graag antwoord.