De acht zonen en de dochter van de koning.

Een chanoeka feuilleton.
Op 24 december wordt het 1^e lichtje Chanoeka ontstoken.
In drie afleveringen presenteren we een Chanoeka-verhaal.
‘Als het leest zie je dat de zonen en de dochter ieder een (on)deugd of soul trait vertonen, waarmee ze op hun reis te dealen hebben’, aldus Rob Cassuto.

De acht zonen en de dochter van de koning

een chanoeka verhaal

door Rob Cassuto

Deel 1

Lang geleden was er in het Oosten een koning, die in zijn rijk bekend stond om zijn goedheid en zijn wijsheid. Hij had acht zonen en een dochter en in zijn paleis was het traditie geworden dat op de dagen van het Chanoekafeest de kinderen de kaarsen in de manshoge gouden chanoeka-kandelaar op de binnenhof aanstaken. De eerste dag was dat de oudste zoon, de tweede dag kwam de één na oudste er bij en dan de derde dag de derde enzovoort tot op de achtste dag de jongste zich bij de schare voegde om de achtste kaars aan te steken; en ieder van die dagen stak de dochter als eerste de speciale kaars aan, die dient om de andere kaarsen mee aan te steken en die de sjammasj wordt genoemd; de brandende sjammasj gaf ze dan over aan de zoon die aan de beurt was.

De prinsen en de prinses hadden heel verschillende karakters. Ze groeiden voorspoedig op, maar hadden ieder wel een opvallend zwak punt. Op een dag, nadat de dag van de achtste kaars was afgelopen, riep de vader de acht zonen en zijn dochter bij zich. Hij zei:
– Ik zend jullie morgen de wereld in, ieder naar een ander deel van mijn rijk. Een jaar lang blijven jullie weg. In het komend jaar kunnen jullie ontdekken wat jullie nog hebt te leren. Tegen Chanoeka volgend jaar verwacht ik jullie met Gods hulp hier weer terug. Ga heen en leer.
Zo vertrokken ze incognito, ieder naar hun eigen bestemming, met wat proviand voor een week en een beetje geld.
De prinses ging op weg naar een verre provincie, die achter een hoog gebergte lag. Het meisje was altijd verdrietig en dodelijk verveeld. Ze had onderweg een baantje gevonden als verzorgster van de ezels van een reisgezelschap dat naar dat verre oord op reis was. Met het reisgezelschap klom ze steeds hoger het gebergte in. Op grote hoogte stak een sneeuwstorm op. Ze dwaalde af, raakte verblind en uitgeput viel ze van haar ezel in de dikke sneeuw. Mijn eind is gekomen, is dit nou wat ik moest leren, ging het nog door haar heen. Toen kwam een reusachtige arend aangevlogen, daalde bij haar neer en nam het meisje op zijn nek tussen zijn vleugels. De enorme vogel steeg op, steeds hoger over de bergkam. Een uitzicht over een schitterend landschap bood zich aan de ogen van de prinses aan. Een weids panorama van heuvels, dalen, rivieren, beekjes, bosschages, weiden met daarin minuscule koeien, lag aan haar voeten. Het zonlicht reflecteerde op de witte vleugels van andere vogels in het intens blauwe luchtruim. De adelaar daalde en zette haar neer in een groene vallei aan de andere kant van de bergen. Een nieuw inzicht in het ontzaglijke wonder van de schepping deed haar lijf trillen en vulde haar hart met liefde en nieuwe levenslust. Ze stond op om verder te gaan, op weg naar het vriendelijke dorp dat ze een stuk verderop ontwaarde.

De oudste zoon had het hoog in zijn bol. Hij stond te boek als onuitstaanbaar arrogant. Hij kwam aan in een stad met een befaamde talmoed hogeschool, waar beroemde rabbijnen waren opgeleid. Gekleed in een kleurig prinselijk pronkgewaad meldde hij zich bij de beroemde wijsheidsleraar, die aan het hoofd stond.
– Ik ben de kroonprins, zei hij, en ik schijn nog wat te moeten leren. U hebt een paar maanden tijd om mij wat bij te brengen. Wanneer beginnen de lessen?
– Morgen na het ochtendgebed, zei de leraar kortaf, maar wie voortijdig de leergang onderbreekt, wordt volgens de traditie in deze stad als slaaf verkocht.
De volgende dag zei hij tegen de leerlingen, dat ze ieder een speciale opdracht kregen, de een moest dit boek lezen, de ander dat, deze moest een scriptie maken over een leerstuk, de ander moest een voordracht over een uitspraak in de Tora voorbereiden. Toen het de beurt was aan de kroonprins om zijn opdracht te horen, zei de leermeester:
– Hier is een bezem, een emmer en een dweil, het is jouw opdracht om iedere dag de schoollokalen schoon te maken en daarover verslag aan mij uit te brengen.
Dat werd de nederige taak van de nieuwe leerling. Dag in dag uit maakte hij, als de begaafde studenten na levendige discussies druk napratend de leslokalen hadden verlaten, de vloeren schoon. Wat heb ik daarvan nou te leren, vroeg de jonge man zich af, terwijl hij in zijn inmiddels besmeurde met juwelen en gouddraad bewerkte prinsenpak zijn zoveelste dweil uitwrong.

Aan het eind van de dag noteerde hij zijn ervaringen in een dagboek, dat hij eens in de week besprak met zijn leraar.
De tweede zoon was artistiek begaafd. Maar hij had nog nooit een tekening, een schilderij, een opleiding afgemaakt of een boek uitgelezen. Steeds vond hij iets anders opeens weer leuker. Toen zijn geld op was kwam hij in een stad vol weverijen. Hij werd geronseld als knechtje in een van de weverijen. Daar viel hij op door zijn fantasierijke ideeën. De jongeman klom op tot leerling-wever en de meester-wever gaf hem de opdracht een meesterstuk te maken. De textielkunstenaar sloot zijn pupil op in een apart lokaal met daarin een weefgetouw. Daar mocht de leerling niet uit tot het meesterstuk af was, zoals het gebruik luidde. Dag in dag uit weefde hij en weefde hij, iets anders was er niet te doen. Geleidelijk kwamen zijn gedachten tot rust en zag hij een schitterend kleed onder zijn steeds vaardiger handen groeien. Er waren op geraffineerde wijze allerlei symbolen zoals davidsterren en menora’s in verwerkt. Het werd een ‘parochet’, zo noem je het voorhangsel voor de Heilige Ark in de synagoge.