Column rabbijn Menno ten Brink, LJG

Moesar – een welkome aanvulling –

kan een diepere betekenis geven

aan joods leven en joods beleven.

door rabbijn Menno ten Brink.

In een tijd van veel veranderingen in de 19e eeuw in het Europese Jodendom, ontstond een nieuwe beweging, een nieuwe manier van kijken naar het Jodendom. Rabbijn Israel Salanter (Rabbi Yisroel ben Ze’ev Wolf Lipkin) uit Litouwen, een Rosj Jesjiwa, stond aan de basis van de Moesar beweging. Het was in dezelfde tijd waarin verschillende stromingen ontstonden binnen het Jodendom in verband met de Haskala.

De Tijd van de Verlichting toen iedere burger, Jood of niet-Jood, burger werd met alle rechten en plichten van het land waar men woonde. Dat bracht risico’s met zich mee. Aan de ene kant vielen velen weg uit het Jodendom. Ze waren niet anders gewend dan een sjtetl Jodendom, waar alles georganiseerd was rond de sjoel en de Talmoed scholen, mede omdat men daarop aangewezen was vanwege de samenleving om hen heen, die vaak niet toestond dat men naast Jood ook burger was, en mee zou mogen doen in de maatschappij.  Men kreeg nu de mogelijkheid de vleugels in de gewone maatschappij uit te slaan, en velen wierpen daarmee hun Jodendom van zich af, omdat het oude joodse leven hen belemmerde om hoger op de maatschappelijke ladder te komen, door profane studies aan de universiteiten en scholen, en banen te kunnen krijgen zoals de Christenen om hen heen.

Maar aan de andere kant kwamen er twee tegenreacties: Er kwam een beweging die orthodox Jodendom genoemd werd. Het behouden wat men kende, en nog meer terugtrekken binnen de bekende en veilige muren van het Talmoedisch denken en de strikte interpretatie van de halacha, want dat hield de mensen juist bij elkaar en gaf ze houvast tegen de open maatschappij. Aan de andere kant kwam de Reform beweging, die we tegenwoordig ook Liberaal of Progressief Jodendom noemen. De leiders van deze beweging probeerden het Jodendom juist aan te passen aan de moderne tijd waardoor het Jodendom weer aantrekkelijker zou worden voor al diegenen  die het ‘oude’ Jodendom de rug hadden toegekeerd.

Ook ontstonden de chassidische bewegingen, die met name aangaven dat er meer was dan Talmoed en halacha, namelijk ook een Joods gevoelsleven.

Menno

rabbijn Menno ten Brink

Het aantrekkelijke van de Moesar gedachte is dat het een appèl doet op het werken aan je karakter, aan introspectie. Wie ben ik, wat doe ik met mijn Jodendom? Met name hoe word ik een beter mens via Tora en alles wat het Jodendom ons leert? Moesar is een welkome aanvulling zowel voor het orthodox Jodendom als voor het progressief Jodendom.

De meer halachisch georiënteerde Joden hebben soms te veel van het ‘wettische’. De Progressieve Joden hebben soms teveel van het rationele. Moesar kan beide stromingen helpen met het meer naar jezelf kijken: Waarom is de halacha er? Onder meer om je een beter mens te maken, naar spiritualiteit te streven, en je steeds af te vragen waarom zijn de halachot? Je kunt proberen je steeds weer af te vragen wat de ethische, morele en spirituele kanten zijn van het doen van mitswot, van de halacha.

Aan de andere kant is de Moesar voor Progressieve Joden uitstekend geschikt om weg te gaan bij het zuiver rationele, en meer naar de spiritualiteit te gaan. Stil te staan bij de interne betekenis van de mitswot, dat ze een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan je joodse gevoelsleven, je spiritualiteit. Even uit de maalstroom van alledag, je concentreren op jezelf. Wie je bent, hoe je vanuit je joodse traditie kunt groeien tot spirituele hoogten. Zo kan de Moesar beweging, die ooit ontstond in een periode dat nieuwe stromingen binnen het Jodendom ontstonden, een diepere betekenis geven aan joods leven en joods beleven, zowel aan de orthodoxe als de progressieve kant.


Lees ook de vorige column. Van Rav Menachem, Sjoelrabbijn AMOS.

zout2“Sjema beni mussar avicha ve´al titosj torat iemecha” (misjlei 1-8) 

“Luister mijn kind;  naar de ethiek van je vader en wijk niet af van de leer van je moeder”

 

3 antwoorden

Trackbacks & Pingbacks

  1. […] De column van Rabbijn Menno ten Brink, LJG. […]

  2. […] ook de vorige column. Van Rabbijn Menno ten Brink, […]

  3. […] ook de vorige column. Van Rabbijn Menno ten Brink, […]

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *